Пан Лес - Сыс Анатоль. Страница 3
Мара пра сына
Над белай як сьнег ракою
воблакаў астравы
дайце цяжарнай спакою
быццам цяжарныя Вы
і сына яна народзіць
асьвенціць вадой з ракі
князь-рыба ў Дунаі ходзіць
каб вырас і сын такі!
*** Гэта памятае толькі маці…
Гэта памятае толькі маці,
як вясной я любіў крыгаход,
калі зайцы, нібы паяцы,
каля рэчкі зьбіралі народ.
Было сьмеху і сьлёз дзіцячых,
калі заяц ішоў пад лёд
ці па крыгах скакаў, як мячык,
не зважаючы на народ.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Гэта ведае толькі маці,
як засьцігнуў мяне крыгаход,
як і зайцам зрабіў, і паяцам
і для зьдзеку сабраў народ.
Радзіма
Я — зямля, на якой не растуць дрэвы.
Я — дрэва, на якое не садзяцца птахі.
Я — птах, якога ня сочаць нават паляўнічыя.
Я — паляўнічы, у якога вечна галодныя сабакі.
Я — сабака, якога не баяцца злодзеі.
Я — злодзей, якога ня гоняць ад вогнішча.
Я — вогнішча, якое не сьцеражэцца леяў.
Я — лея, якой не шкада вандроўнікаў.
Я — вандроўнік, якому ўсё адно, куды вядзе дарога.
Я — дарога, якая ня сьніць ройсты.
Я — ройста, на якой валацуга бязмысны.
Я — валацуга, які страціў радзіму.
Я — радзіма…
Я — радзіма?
Паляўнічы, сабака, бадзяга, злодзей…
*** Трэснуў лёд, быццам трэснула жыла…
Трэснуў лёд, быццам трэснула жыла.
Я спыніўся. Угледзеўся ў дно —
плынь падлёдная варушыла
на тапельніцы кос радно.
I глядзелі мне рыбы ў вочы,
бы русалкі, і ўспомніў я,
як кароткай купальскай ноччу
тут зайшлася душа мая.
*** Як па зорках, па расе…
Як па зорках, па расе
твой апошні шлях праляжа,
памірай, а жыта сей.
Рунь пра сейбіта раскажа.
*** Безь мяне будуць жаць…
Безь мяне будуць жаць
і губляць зь перасьпелых калосьсяў
залатыя зярняты
на Белую нашу зямлю,
птушкі іх падбяруць
як падзяку за жніўныя песьні,
хто ў крыле, а хто ў дзюбе
у гнёзды свае прынясуць.
Безь мяне прарастуць
у зямлю жаўруковыя гнёзды,
і, шануючы звычай,
іх жнеі сярпом абмінуць.
Апакаліпсіс
Плывуць
вужы
на санцапёкі,
лятуць буслы на астравы,
жыцьцё — хай зорка то ці вока —
заўсёды з прожылкам крыві
Іюды, птушкі, чалавека
зямной, таму сьвятой крыві,
зласлоўем мёртвых воч крані,
і кроў праступіць праз павекі.
Плывуць вужы да глюг чырвоных,
ляцяць буслы да хітрых ліс,
і нат за мной зь зялёнай кроны
цікуе чалавек ці рысь.
А я? —
напэўна, паляўнічы,
на бельмах — прожылкі крыві,
мае хтось дні сурочыць-зьнічыць,
і я лічу чыесьці дні.
I нават калі я заплачу,
адчай, бы сэрца, загрызу —
ня чыстую сьлязу, —
убачу
з крывавым прожылкам сьлязу.
Кола
Кожны дзень мяне пераязджае кола.
Прадбачу, але не прыкмячаю
аніколі
ягонага набліжэньня.
I толькі потым чую, як аддаляецца грукат
у той бок, куды я сьпяшаю.
Ані здагнаць яго, ані ўбачыць.
Ну і д’ябал з табою, кола!
А яно заходзіць па новаму кругу,
і зноў зьнянацку,
яшчэ глыбей уганяе мяне ў глебу дый кажа:
і д’ябал са мною, і Бог са мною…
Ух, як мне становіцца вусьцішна —
гэта ж і я іду па кругу і калісьці ж
яго замкну. I няма моцы збочыць,
і няма мужнасьці супыніцца,
ад гэтага такая злосьць на сябе разьбірае…
Не-е! На гэты раз я ўхаплю цябе за абады!
Адважна падымаю галаву, але…
Скрозь паўз дарогу папераджальныя знакі:
НЯ СУНЬ РУКІ Ў СЬПІЦЫ!
Ну, д’яблава кола!
А яно пасьпела зайсьці па новаму кругу
і яшчэ глыбей увагнала мяне ў глебу:
я і д’яблава, я і Богава…
*** Я дарэшты ў тваёй уладзе…