Казкi (на белорусском языке) - Гримм братья Якоб и Вильгельм. Страница 21

А на трэцi дзень прыйшла чарга заставацца ў палацы самаму малодшаму; зноў з'явiўся маленькi чалавечак i папрасiў хлеба; даў яму Ганс лустачку, а той яе выпусцiў i пачаў прасiць, каб быў ён такiм ласкавым i падняў тую лустачку з падлогi. Але малодшы незадаволена сказаў маленькаму чалавечку:

- Што?.. Хiба ты сам не можаш падняць яе? А калi не можаш паклапацiцца пра хлеб свой надзённы, то цi варты ты таго, каб есцi яго?

Раззлаваўся маленькi чалавечак i сказаў, што хлапец павiнен падняць яму хлеб, але Ганс хапануў нахабнiка за каўнер i добра адлупцаваў. Пачаў тады чалавечак крычаць на ўсё горла:

- Не бi мяне, адпусцi, а я скажу табе, дзе каралеўны схаваныя!

Пачуў такое Ганс ды перастаў бiць нахабнiка. I расказаў яму чалавечак пра тое, што жыве ён пад зямлёй i што там такiх, як ён, больш тысячы, а тады прапанаваў паляўнiчаму iсцi разам з iм, паабяцаў паказаць, дзе тыя каралеўны схаваныя.

Прывёў хлапца да глыбокага калодзежа, праўда, без вады ён быў. Расказаў паляўнiчаму, што старэйшыя сябры хлапца супраць яго, малодшага, нешта нядобрае задумалi i што калi ён хоча вызвалiць каралёвых дачок, то павiнен гэта зрабiць сам. А яшчэ расказаў чалавек, што тыя два паляўнiчыя хочуць адшукаць каралеўнаў, не прыкладаючы вялiкай сiлы, каб не сутыкнуцца з якой небяспекай. Дык вось, калi малодшы хоча вызвалiць каралеўскiх дачок, то павiнен ён узяць вялiкi кош, сесцi ў яго, прыхапiць з сабою званочак, вялiкi паляўнiчы нож i спусцiцца ў калодзеж; а там, на дне, ёсць тры пакоi, i ў кожным з iх па каралеўне сядзiць, а каля кожнай каралеўны ляжыць шматгаловы дракон, i павiнен паляўнiчы тым драконам усе галовы паадсякаць.

Паведаў пра ўсё гэта падземны чалавечак ды знiк некуды.

Звечарэла. Вярнулiся два паляўнiчыя з пошукаў каралеўскiх дачок, пачалi распытваць малодшага, як яму дзень бавiўся, а ён кажа iм, што ў палацы пачуваў сябе вельмi хораша - нiякiх людзей не бачыў, адно апоўднем заходзiў нейкi маленькi чалавечак, кавалачак хлеба папрасiў; то ён даў яму, але той не ўтрымаў лусту i тады пачаў прасiць, каб паляўнiчы падняў яе; але ён не паслухаўся, дык чалавечак той сварыцца пачаў, за што давялося яго адлупцаваць, i чалавечак тады паведамiў яму, дзе каралеўны схаваныя.

Пачуўшы ўсё гэта, абодва паляўнiчыя так раззлавалiся, што ад злосцi ажно пажаўцелi ды пазелянелi. Ранiцай накiравалiся яны да калодзежа, кiнулi жэрабя, хто першым мусiць спусцiцца на дно. Выпала старэйшаму. Сеў ён у кош, прыхапiў з сабой званочак, ды кажа:

- Калi я пазваню, выцягвайце мяне хутчэй наверх.

Толькi пачаў ён спускацца, як зазванiў званочак, гэта значыць, каб цягнулi хлапца наверх. Тады сеў у кош сярэднi паляўнiчы, але з iм здарылася тое ж самае. Вось надышла чарга малодшаму сядаць у кош, апусцiлi яго на дно. Вылез ён з каша, выняў вялiкi паляўнiчы нож, наблiзiўся да першых дзвярэй, спынiўся i пачаў прыслухоўвацца; i пачуў ён, што дракон гучна храпiць. Тады хлапец прыадчынiў дзверы, бачыць - сядзiць адна з каралеўнаў, а дзевяцiгаловы дракон паклаў галовы ёй на каленi i гэтак сцеражэ дзяўчыну. Узяў тады паляўнiчы вялiкi нож i адсек адным махам усе дзевяць галоў дракону. Тут каралеўна ўскочыла, кiнулася яму на шыю, пачала абдымаць i цалаваць яго, а тады зняла з грудзей дарагiя каралi, - а былi яны з чырвонага золата, - i павесiла збавiцелю на шыю. I пайшоў ён тады вызваляць другую каралеўну. Яе таксама ахоўваў дракон, гэты меў сем галоў. Вызвалiў паляўнiчы другую прыгажуню, а пасля i трэцюю таксама, тую пiльнаваў чатырохгаловы дракон. I пачалi ўсе каралеўны распытваць смелага хлапца, бясконца абдымаць i цалаваць яго. Пасля хлапец пазванiў у званочак, званiў датуль, пакуль яго не пачулi. I пасадзiў ён трох каралеўнаў у кош i загадаў усiх iх цягнуць наверх. Прыйшла чарга i яму наверх падымацца, i тут ён успомнiў словы падземнага чалавечка, што сябры надумалi нешта благое супраць яго. Узяў хлапец тады вялiкi камень, што ляжаў на дне калодзежа, i паклаў яго ў кош; але калi кош падняўся да сярэдзiны, злыя паляўнiчыя абрэзалi вяроўку, i ўпаў кош з каменем на дно калодзежа, наверсе падумалi, што малодшы паляўнiчы разбiўся, i сябры збеглi з трыма каралеўнамi, атрымаўшы ў iх абяцанне, што тыя скажуць бацьку, быццам вызвалiлi iх гэтыя два паляўнiчыя. Прыйшлi яны да караля i пачалi прасiць аддаць iм дачок у жонкi.

А тым часам малады паляўнiчы блукаў, сумны, па трох падземных пакоях i нявесела думаў, што тут давядзецца яму памерцi. Раптам бачыць ён - вiсiць на сцяне жалейка, i сказаў ён: "Навошта ты вiсiш тут на сцяне, каму тут весялiцца?" Глянуў ён на ссечаныя галовы драконаў i прамовiў: "I вы таксама нiчым не можаце памагчы". Хадзiў ён пакоямi так доўга, што ўвесь земляны дол утаптаў. Нарэшце наведалi яго галаву iншыя думкi, i ён зняў са сцяны жалейку i пачаў на ёй iграць; раптам з'явiлася мноства падземных чалавечкаў, i з кожным гукам жалейкi iх прыбывала ўсё больш i больш; гэтак ён iграў, пакуль увесь пакой не запоўнiлi тыя чалавечкi. Пачалi яны яго распытваць, што ён хоча, i ён адказаў: "Хачу зноў вярнуцца на зямлю, на белы свет паглядзець". Падхапiлi яго тады падземныя чалавечкi, кожны ўчапiўся за адну валасiну на яго галаве, i так яны паляўнiчага за валасы наверх з калодзежа выцягнулi.

Неўзабаве хлапец апынуўся на зямлi, а тады шчаслiва дабраўся да каралеўскага палаца, а там акурат мелася вяселле адбывацца адной з каралеўнаў, i ён накiраваўся ў пакой, дзе быў кароль са сваiмi трыма дачкамi. Убачыўшы яго, прыгажунi ў непрытомнасцi асунулiся на падлогу. Раззлаваўся кароль, загадаў пасадзiць паляўнiчага ў цямнiцу, думаючы, што ён нейкi злы чараўнiк. Але калi каралеўны ачунялi, пачалi прасiць бацьку, каб вызвалiў хлапца з цямнiцы. Кароль у iх спытаў тады, чаго гэта яны гэтак просяць за яго, i яны адказалi, што не асмельваюцца прызнацца. Тады ён загадаў, каб яны расказалi пра ўсё печцы, а сам выйшаў з пакоя i прытаiўся за дзвярыма, каб падслухаць, так i даведаўся пра ўсё. Загадаў тады ён тых двух паляўнiчых павесiць, а трэцяму аддаць малодшую дачку ў жонкi.

I абуў я на вяселле шкляныя чаравiчкi, ды спатыкнуўся выпадкова аб камень, i - дзынь! - няма чаравiчкаў!

СЕМ КРУМКАЧОЎ

У аднаго чалавека было сем сыноў i нiводнай дачкi. А яму вельмi хацелася мець дачку. Вось, урэшце, жонка падала добрую надзею, i ў iх нарадзiлася дзяўчынка. Вялiкая радасць хутка змянiлася трывогай: дзiцё аказалася кволым, маленькiм. Вырашылi хрысцiць раней часу.