Пан Лес - Сыс Анатоль. Страница 12
Пра што шэпчуцца мурашы
Шэпчуцца ў траве мурашы.
Ані ветру, ані грому,
і толькі расінкі бліскаюць, як маланкі,
а з параненай травы сочыцца зялёная кроў
на рудых мурашоў, на рудую глебу…
Усё зелянее і… бянтэжыцца,
і толькі цвыркочуць самазадаволеныя конікі:
ну што за дзіўны сьвет?
I калі ён паразумнее і ўрэшце зразумее,
што самая высакародная кроў — зялёная?
Але ўсё адно ў зялёнай траве
шэпчуцца рудыя мурашы
пра тое, што гэтая трава
і гэтыя агідныя зялёныя конікі
жывяцца рудой глебай.
Яблыня
На яе галінах растуць яблыкі, на карэньнях
камяні. Нават у самыя лютыя маразы, калі
ледзь-ледзь б’ецца сэрца, каб ня даць
дарэшты зьмерзьціся крыві, камяні выцягваюць
зь яе апошнія жылы. Хтосьці іншы даўно
сканаў бы, нат не счакаўшы сваёй першай
пладаноснасьці, а яна ў незямных пакутах
зноў і зноў выходзіць з забыцьця
зімовай анэстэзіі і кожнага разу чакае
сваёй вясны, быццам апошняй
радасьці-спадзяванкі.
Але балючай за ўсё зямлі, як той маці
за самае пакутнае дзіцятка.
Пацір
Знайшлі пацір, сьлязамі поўны,
ніхто ня ведае — чыймі.
Сярэбранае ў срэбным —
поўню
пакутнік нейкі расчыніў.
Ад зла, спакус, грахоў замову
гугнявіў голас за сьцяной…
Знайшлі на дне паціра слова,
з малітвы выпала яно.
КАХАЮ —
вочы прачыталі,
КАХАЮ —
вусны прашапталі,
КАХАЮ —
душы прастагналі,
КАХАЮ —
людзі закрычалі.
Каго?
Паэт сказаў: Айчыну!
Жаўнер: дзяўчыну!
Хтось: сябе!
I сталі дружна,
шчыра, шчыльна,
як на касьбе ці на сяўбе.
А ён канчаўся у зьнямозе —
ніхто яго не пакахаў,
з паціра выплюхнулі сьлёзы,
і налілі праз край віна,
і сталі дружна, шчыра, шчыльна,
як на касьбе ці на сяўбе,
паэт сказаў: п’ем за Айчыну!
I кожны выпіў — за сябе…
*** Ляцелі ў вырай ветракі…
Ахвярую Анатолю Клешчуку
Ляцелі ў вырай ветракі,
гублялі клёпку, быццам пёры,
я чуў, як тыя ветракі
ляцелі, думалі пра мора.
Я чуў, бо ўгледзець іх ня змог —
гняло мяне цямрэчай неба,
я чуў, а сам, як той мурог,
туліўся думамі да глебы:
куды мне ў вырай, мурашу,
мой дом урос па пахі ў поле,
я неба ў Бога не прашу,
я не прашу птушынай долі,
цяпер мне сумна паглядаць
на ветракі паміж аблокаў
і чуць, як крылы іх рыпяць
і дахі слуцкага барока.
Калі ж такі надыдзе дзень —
па небе сум
адросьціць крылы,
і палячу я да людзей
за моры, горы, небасхілы,
няхай сустрэнуцца тагды
мне ветракі сярод пуціны
і скажуць: «Хлопча, нікуды
вядзе дарога ад Айчыны».
Паэт
Ніхто ня мае права жыць з Паэтам,
кахаць, пакутаваць і раўнаваць яго,
ня тыя дні, калі б ён дбаў пра гэта,
ня той напой, які б ён піў нагбом.
Ніхто ня мае права мець Паэта,
рабіць яго паяцам пры двары,
таму што гэта… ды таму, што гэта —
народа і паэзіі падрыў.
Ніхто ня мае права біць Паэта,
ён нават сам ня вольны над сабой,
магчыма, ён адзіны на паўсьвета,
а вы за ім нібыта за гарой.
Паэт ня мае права быць паэтам
цнатлівае і чыстае красы,
калі ў айчыне загніваюць рэкі
і засыхаюць на вачох лясы.
Адвечным шляхам
Ахвярую А.Р.
вырасьце трава
і траву адшукае раса
вырасьцем мы
і нас адшукаюць сьлёзы
цярновыя і палыновыя
самотныя і радасныя
цёплыя і сьцюдзёныя
і празь сьлёзы мы ўбачым сьвет
белы і чорны
зямны і нябесны
шчасьлівы і пякельны
але вырасьце зноўку раса
і траву адшукае раса
і вырастуць нашы дзеці
Вужака
Мае згрызоты зьбіваюцца ў клубкі як вужакі
і я — уладар гэнага паганага кодлішча —
бы цмок па адной вышмыргваю вужак з клубка
і адпускаю да людзей а тыя не зважаючы
на бяскрыўдныя жоўтыя вушкі прымаюць
іх за гадзюк а мяне за сапраўднага цмока
і ў гэты час я сапраўды пачуваюся цмокам
такой надчалавечай істотай
бо я пад панцырам бо я страшны
і толькі самая звычайная бестурботная
раніца сонцам і сьвятлом змывае зь мяне
гадаў бруд і я бягу і шукаю людзей і тлумачу
што вужакі добрыя і разумныя істоткі
і што яны не вінаватыя ў сваім падабенстве
на гадзюк што іх можна пазнаць
па залатой кароне
а людзі разгубленыя ўглядаюцца ў мае вушы
а мне ў адчаі здаецца
што яны ўглядаюцца ў мае рогі
і тады ўсе мае душэўныя болькі
як бяздомныя чорныя галубы каля
цёплага коміна туляцца да адзінага чалавека
які любіць мяне — вужаку з залатой каронай.