Пан Лес - Сыс Анатоль. Страница 16

Песьня пра жану

Ахвярую Юрыю Кузьняцову

У расейцаў шаблі касыя,

у расейцаў вочы Батыя,

конскія хвасты за плячыма,

потная кабыла — Айчына.

Не патрап пад шаблі касыя,

не павер у вочы Батыя,

не сядлай жарэбай кабылы —

прывядзе да цёмнай магілы.

А ў мяне ж свая ёсьць магіла,

а мяне ж яна палюбіла,

палюбіла сынам і мужам,

як жану, я біў яе гужам,

а я біў-пытаўся: ці мала

да мяне з чужынцамі спала?

«Спала з маскалём, спала зь ляхам,

ды была пасьцельлю мне плаха,

спала з тваім бацькам — ліцьвінам,

а цяпер з табой — маім сынам,

паглядзіся ў рэчкі лясныя,

хіба ж маеш вочы Батыя,

хіба ж конскі хвост за плячыма,

паглядзі — з кім спала Айчына,

а ў расейцаў шаблі касыя,

а ў расейцаў вочы Батыя,

конскія хвасты за плячыма,

потная кабыла — Айчына.

Не патрап пад шаблі касыя,

не павер у вочы Батыя,

не сядлай жарэбай кабылы —

прывязе да цёмнай магілы,

а ў цябе ж свая ёсьць магіла,

а цябе ж яна палюбіла,

палюбіла сынам і мужам,

як жану, ты біў яе гужам,

а ты біў-пытаўся: ці мала

да цябе з чужынцамі спала.

Спала з маскалём, спала зь ляхам,

ды была пасьцельлю мне плаха,

спала з тваім бацькам — ліцьвінам,

а цяпер з табой — з маім сынам,

паглядзі у рэчкі лясныя, —

хіба ж маеш вочы Батыя,

хіба ж конскі хвост за плячыма,

паглядзі — з кім спала Айчына».

Эй, ювелір

Эй, ювелір!

У кулю пералі маё пяро!

Я кроў здабуду — не люблю атрамант,

сем зьнічак налічу — сваю душу

прастрэлю уначы, нібы пэргамэнт.

Я не баюся ўласнае крыві —

я стрэлю не ў душу,

я стрэлю ў рану.

Эй, ювелір!

Пергамэнт не парві,

вазьмі яго ў бярозавую раму

і падпішы маёй крывёй:

«Душа».

Ветах

Паміж дажджоў, сьнягоў,

за белым сьветам,

у самай гушчы зорак маладых,

век дажываў забыты ўсімі ветах

і для спачыну выбіраў клады.

Ён дзень і ноч, самотны, дбаў пра гэта,

але наўкол былі адны сады

і хоць бы крыж для нейкае прыкметы

альбо зямлі прыгорачак руды

паміж дажджоў, сьнягоў,

у раі, ў пекле,

але ў зямлі —

нібыта ў грэшнай Тэклі.

*** У нябёсах маіх дагараюць вагні…

У нябёсах маіх дагараюць вагні,

Непрытомныя гаснуць ад холада.

Што сабраў я сабе на апошнія дні…

Срэбра веры ці мудрасьці золата?

Ці любіў я? Любіў!

Сяброў, маці, віно…

Кляўся Бацькаўшчыне да магілы,

Ды ў сузор’я майго,

Бы ў калосься ў жніво,

Ад пакуты надтрэснулі жылы.

I куды б я ні йшоў —

Яно ходзіць за мной?

Можа, хмару наклікаць якую?

Каб ня бачыць яго над сваёй галавой

Хоць тагды, калі зь любай балюю.

I таму не пытай, чаму сумны такі,

I любі мяне толькі шчасьлівым,

За віном, за сяброўскім сталом гаваркім,

За лістом да матулі — маўклівым,

Бо ў нябёсах маіх дагараюць вагні,

Непрытомныя гаснуць ад холада,

Бо сабраў я сабе на астатнія дні

Прагу жыць, а ня срэбра й ня золата.

У чырвоным касьцёле

У чырвоным касьцёле,

за вобразам Боскага Сына,

ёсьць таемныя дзьверы,

дзе нехта нябачны ўначы

шумна іх расчыняе,

і ў храм уваходзіць жанчына,

і завалы жалезныя лязгаюць, быццам мячы,

і ад іскраў жалезных жанчына запальвае сьвечкі,

і труну засьцілае арнатам літым залатым,

і касьцельнае ўбраньне зіхціць у нагох

Шляхам Млечным,

быццам шлях перад дзевай

у папскі аблудлівы Рым,

і з труны, бы са склепу,

ў пацірах віно падаецца,

і калі зазірне нецярпліва жанчынаў яго —

яно тварам распусным

расьпяцьцю Хрыста усьміхнецца

і вачыма ўвап’ецца,

нібыта ў мужчыну свайго,

і заплача віно,

і атруціцца ўласнай сьлязою,

і на белых грудзёх адаб’ецца крывавым таўром,

валасы расплятуцца —

аблудная іх сівізною,

ногі Боскага Сына атуліць, нібы серабром.

У чырвоным касьцёле,

за сьпінамі боскай сябрыны,

ёсьць таемныя дзьверы,

дзе нехта дрыготкай рукой

золкам іх расчыняе,

і з храма выходзіць Хрысьціна,

і да боскай сябрыны вяртаецца

боскі

спакой.